Nieautoryzowana transakcja: Kiedy bank odpowiada? Kompletny przewodnik 2024

W przypadku, gdy zauważysz na saldzie swojego rachunku bankowego obciążenie, którego nie dokonywałeś, należy natychmiast zawiadomić o tym swój bank. Nieautoryzowana transakcja – kto ponosi za nią odpowiedzialność? Przeczytaj artykuł i dowiedz się więcej!

Co to jest nieautoryzowana transakcja?

Nieautoryzowana transakcja to operacja płatnicza, która została wykonana bez zgody właściciela rachunku. Może to być wynik kradzieży karty, wyłudzenia danych dostępowych do bankowości internetowej lub innego rodzaju oszustwa. Ważne jest, aby odróżnić ją od transakcji błędnej, gdzie mylnie wpisaliśmy kwotę lub dane odbiorcy – w tym przypadku mamy do czynienia z inną procedurą reklamacyjną.

Podstawy prawne odpowiedzialności za nieautoryzowane transakcje

Kwestie odpowiedzialności za nieautoryzowane transakcje reguluje przede wszystkim ustawa z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych (Dz.U. 2011 nr 199 poz. 1175). Określa ona prawa i obowiązki zarówno użytkowników, jak i dostawców usług płatniczych (banków, instytucji płatniczych).

Zgodnie z art. 45 ust. 1 tej ustawy, użytkownik (np. przedsiębiorca) jest zobowiązany do korzystania z instrumentu płatniczego zgodnie z umową ramową, czyli regulaminem konta bankowego. Oznacza to, że powinien chronić swoje dane uwierzytelniające (login, hasło, PIN), nie udostępniać ich osobom trzecim i niezwłocznie zgłosić utratę lub kradzież karty.

Bank natomiast ponosi odpowiedzialność za nieautoryzowane transakcje, które zostały wykonane przed zgłoszeniem utraty, kradzieży lub nieuprawnionego użycia instrumentu płatniczego, z pewnymi wyjątkami.

Kiedy bank ponosi odpowiedzialność za nieautoryzowaną transakcję?

Generalnie bank ponosi odpowiedzialność za nieautoryzowaną transakcję, jeśli:

• Transakcja została wykonana przed zgłoszeniem utraty, kradzieży lub nieuprawnionego użycia instrumentu płatniczego.
• Transakcja została wykonana na skutek rażącego niedbalstwa banku (np. bank nie wdrożył odpowiednich zabezpieczeń).
• Transakcja została wykonana z wykorzystaniem podrobionego instrumentu płatniczego.

W takich przypadkach bank jest zobowiązany do niezwłocznego zwrotu kwoty nieautoryzowanej transakcji użytkownikowi, a także do przywrócenia stanu rachunku sprzed transakcji.

Wyjątki od odpowiedzialności banku

Istnieją jednak sytuacje, w których bank może odmówić zwrotu pieniędzy za nieautoryzowaną transakcję. Dzieje się tak, gdy:

• Użytkownik dopuścił się umyślnego działania lub rażącego niedbalstwa, które doprowadziło do nieautoryzowanej transakcji (np. sam udostępnił dane karty oszustom).
• Użytkownik nie zgłosił niezwłocznie utraty, kradzieży lub nieuprawnionego użycia instrumentu płatniczego.
• Użytkownik działał w złej wierze.

W tych przypadkach bank może dochodzić od użytkownika zwrotu poniesionych strat.

Procedura zgłaszania nieautoryzowanej transakcji

W przypadku wykrycia nieautoryzowanej transakcji, należy niezwłocznie podjąć następujące kroki:

1. Zgłoś nieautoryzowaną transakcję do banku. Można to zrobić telefonicznie, osobiście w oddziale lub za pośrednictwem bankowości internetowej. Ważne jest, aby zachować dowód zgłoszenia (np. numer zgłoszenia, potwierdzenie e-mail).
2. Zastrzeż kartę płatniczą. Jeśli transakcja została wykonana przy użyciu karty, należy ją niezwłocznie zastrzec, aby uniemożliwić dalsze nieuprawnione operacje.
3. Złóż reklamację. Bank ma obowiązek rozpatrzyć reklamację w terminie określonym w umowie ramowej (zwykle 30 dni).
4. Zgłoś sprawę na policję. W przypadku podejrzenia przestępstwa, warto zgłosić sprawę na policję.

Praktyczna Checklista dla Przedsiębiorcy

Aby zminimalizować ryzyko nieautoryzowanych transakcji i zabezpieczyć firmę, warto wdrożyć następujące środki ostrożności:

• Regularnie sprawdzaj historię rachunku bankowego.
• Używaj silnych haseł i regularnie je zmieniaj.
• Nie udostępniaj nikomu swoich danych uwierzytelniających do bankowości internetowej.
• Uważaj na podejrzane e-maile i telefony. Oszuści często podszywają się pod banki lub inne instytucje, aby wyłudzić dane.
• Korzystaj z bezpiecznych połączeń internetowych. Unikaj korzystania z publicznych sieci Wi-Fi do wykonywania transakcji bankowych.
• Zainstaluj oprogramowanie antywirusowe na komputerze i telefonie.
• Szkol pracowników w zakresie bezpieczeństwa finansowego.

Najczęściej Popełniane Błędy

Przedsiębiorcy często popełniają następujące błędy, które zwiększają ryzyko nieautoryzowanych transakcji:

• Ignorowanie podejrzanych wiadomości e-mail i SMS-ów.
• Udostępnianie danych karty płatniczej na niezabezpieczonych stronach internetowych.
• Przechowywanie haseł w łatwo dostępnych miejscach (np. na kartce przy monitorze).
• Niezgłaszanie niezwłocznie utraty lub kradzieży karty.

Na co zwrócić szczególną uwagę?

Szczególną uwagę należy zwrócić na:

• Phishing: Oszuści podszywają się pod banki lub inne instytucje, aby wyłudzić dane uwierzytelniające.
• Malware: Złośliwe oprogramowanie, które może przechwytywać dane logowania do bankowości internetowej.
• Social Engineering: Oszuści manipulują ofiarami, aby skłonić je do ujawnienia poufnych informacji.

Przykład z życia wzięty

Firma X, zajmująca się sprzedażą internetową, padła ofiarą oszustwa. Pracownik firmy otrzymał e-mail, który wyglądał jak wiadomość od banku. W e-mailu znajdował się link do strony internetowej, która do złudzenia przypominała stronę logowania do bankowości internetowej. Pracownik, nieświadomy zagrożenia, wprowadził swoje dane logowania, które natychmiast trafiły w ręce oszustów. Następnie oszuści dokonali nieautoryzowanych transakcji na rachunku firmy, wyprowadzając znaczną sumę pieniędzy. Firma X zgłosiła sprawę do banku i na policję. Bank, po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego, uznał reklamację firmy i zwrócił utracone pieniądze, ponieważ uznał, że pracownik nie dopuścił się rażącego niedbalstwa.

Podsumowanie

Odpowiedzialność za nieautoryzowane transakcje jest złożonym zagadnieniem. Bank ponosi odpowiedzialność w określonych sytuacjach, ale użytkownik również ma obowiązki, które musi spełnić, aby chronić swoje środki. Najważniejsze jest zachowanie ostrożności, regularne sprawdzanie historii rachunku bankowego i niezwłoczne zgłaszanie wszelkich podejrzeń o nieuprawnione transakcje.

Pamiętaj, że niniejszy artykuł ma charakter wyłącznie informacyjny i nie stanowi porady prawnej. W celu uzyskania wiążącej interpretacji przepisów, skonsultuj się z profesjonalnym doradcą prawnym lub podatkowym.