Darowizna dla małżonka – czy wchodzi do majątku wspólnego?

Czy wiesz, że małżonkowie mogą przekazywać sobie darowizny? Przedmiot darowizny może wejść albo do majątku wspólnego, albo do majątku odrębnego małżonków. Sprawdź, kiedy zatem darowizna otrzymana przez małżonka wchodzi do majątku wspólnego!

Majątek wspólny małżonków – co to takiego?

Zanim przejdziemy do kwestii darowizn, warto przypomnieć sobie, co wchodzi w skład majątku wspólnego małżonków. Zgodnie z art. 31 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (dalej: k.r.o.), z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Co to oznacza w praktyce? W zasadzie wszystko, co zarobisz lub nabędziesz w trakcie trwania małżeństwa, co do zasady staje się własnością zarówno Twoją, jak i Twojego małżonka. Dotyczy to wynagrodzenia, dochodów z działalności gospodarczej, zysków z inwestycji, a także rzeczy nabytych za te pieniądze.

Co wchodzi w skład majątku wspólnego?

Zgodnie z art. 31 § 2 k.r.o., do majątku wspólnego należą w szczególności:

• pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków;
• dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków;
• środki zgromadzone na rachunku otwartym lub prowadzonym dla obojga małżonków;
• przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania wspólności ustawowej przez oboje małżonków lub przez jednego z nich.

Majątek osobisty małżonka – co do niego należy?

Z drugiej strony, każdy z małżonków posiada również swój majątek osobisty, do którego należą przedmioty i prawa majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej oraz inne, szczegółowo wymienione w ustawie. Wiedza o tym, co wchodzi w skład majątku osobistego jest kluczowa, by zrozumieć, czy darowizna trafi do majątku wspólnego, czy też osobistego obdarowanego małżonka.

Co wchodzi w skład majątku osobistego?

Zgodnie z art. 33 k.r.o., do majątku osobistego każdego z małżonków należą:

• przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej;
• przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że darczyńca lub spadkodawca inaczej postanowił;
• prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom (np. prawa wspólnika spółki cywilnej);
• przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków;
• prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie;
• przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków na przyszłość;
• wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków;
• przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków;
• prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy;
• przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

Kiedy darowizna wchodzi do majątku wspólnego? Kluczowa rola woli darczyńcy

Zgodnie z tym, co zostało powiedziane wcześniej, co do zasady, darowizna otrzymana przez jednego z małżonków wchodzi do jego majątku osobistego. Istnieje jednak jeden bardzo ważny wyjątek!

Darczyńca może postanowić, że przedmiot darowizny ma wejść do majątku wspólnego małżonków. Jak to zrobić? Wystarczy zawrzeć w umowie darowizny odpowiedni zapis. Przykładowo: „Darczyńca oświadcza, że darowizna dokonywana jest z zastrzeżeniem, że przedmiot darowizny wejdzie do majątku wspólnego obdarowanego i jego małżonka.„

Przykład: Pani Anna otrzymuje od swoich rodziców w darowiźnie mieszkanie. W umowie darowizny wyraźnie zaznaczono, że mieszkanie ma wejść do majątku wspólnego Pani Anny i jej męża, Pana Jana. W takim przypadku, mieszkanie to staje się własnością obojga małżonków.

Brak zapisu – co wtedy?

Jeżeli w umowie darowizny nie ma żadnej wzmianki na temat przynależności darowizny do majątku wspólnego, to automatycznie trafia ona do majątku osobistego obdarowanego małżonka.

Przykład: Pan Piotr otrzymuje od swojego brata w darowiźnie samochód. W umowie darowizny nie ma żadnego zapisu dotyczącego tego, czy samochód ma wejść do majątku wspólnego. W takim przypadku, samochód staje się wyłączną własnością Pana Piotra i wchodzi do jego majątku osobistego.

Darowizna od małżonka dla małżonka – specyficzna sytuacja

Szczególnym przypadkiem jest darowizna dokonywana przez jednego małżonka na rzecz drugiego. W takim przypadku, zasady są takie same, jak opisane powyżej. Jeżeli małżonek chce, aby przedmiot darowizny wszedł do majątku wspólnego, musi to wyraźnie zaznaczyć w umowie darowizny. W przeciwnym razie, darowizna trafi do majątku osobistego obdarowanego małżonka.

Przykład: Pani Katarzyna daruje swojemu mężowi, Panu Tomaszowi, swój udział w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością. W umowie darowizny znajduje się zapis, że udział ten ma wejść do majątku wspólnego małżonków. W takim przypadku, oboje małżonkowie stają się współwłaścicielami udziału w spółce.

Konsekwencje prawne przynależności darowizny do majątku wspólnego lub osobistego

To, czy darowizna wchodzi do majątku wspólnego, czy osobistego, ma istotne konsekwencje prawne, szczególnie w przypadku ewentualnego rozwodu lub podziału majątku. Przedmioty majątkowe wchodzące w skład majątku wspólnego podlegają podziałowi między małżonków. Natomiast przedmioty majątkowe wchodzące w skład majątku osobistego pozostają własnością tego małżonka, do którego majątku należą.

Ważne! W przypadku, gdy darowizna weszła do majątku wspólnego, ale została sfinansowana ze środków pochodzących z majątku osobistego jednego z małżonków, przy podziale majątku, ten małżonek może żądać zwrotu nakładów poczynionych z majątku osobistego na majątek wspólny.

Praktyczna Checklista dla Przedsiębiorcy

1. Zastanów się nad celem darowizny: Czy chcesz, aby darowizna weszła do majątku wspólnego, czy pozostała własnością tylko jednego z małżonków?
2. Skonsultuj się z prawnikiem: Omów z prawnikiem konsekwencje prawne obu rozwiązań.
3. Zadbaj o odpowiedni zapis w umowie darowizny: Jeżeli chcesz, aby darowizna weszła do majątku wspólnego, upewnij się, że w umowie znajduje się odpowiedni zapis.
4. Przechowuj dokumentację: Przechowuj umowę darowizny oraz inne dokumenty potwierdzające pochodzenie środków na wypadek ewentualnego podziału majątku.

Najczęściej Popełniane Błędy

• Brak zapisu w umowie darowizny: Niedopatrzenie, które może skutkować tym, że darowizna trafi do majątku osobistego, mimo że intencją było włączenie jej do majątku wspólnego.
• Ignorowanie konsekwencji prawnych: Nieświadomość konsekwencji prawnych przynależności darowizny do majątku wspólnego lub osobistego.
• Brak konsultacji z prawnikiem: Podejmowanie decyzji bez konsultacji z profesjonalnym doradcą prawnym.

Na co zwrócić szczególną uwagę?

Przy planowaniu darowizny dla małżonka, warto wziąć pod uwagę następujące kwestie:

• Sytuacja majątkowa małżonków: Czy małżonkowie mają zawartą umowę majątkową (intercyzę)?
• Planowana działalność gospodarcza: Czy małżonek, który ma otrzymać darowiznę, planuje prowadzić działalność gospodarczą? W takim przypadku, przynależność darowizny do majątku wspólnego może mieć wpływ na odpowiedzialność za zobowiązania związane z działalnością.
• Relacje rodzinne: Jakie są relacje między małżonkami a darczyńcą? Czy darowizna może w przyszłości wpłynąć na relacje rodzinne?

Pamiętaj, że niniejszy artykuł ma charakter wyłącznie informacyjny i nie stanowi porady prawnej. W celu uzyskania wiążącej interpretacji przepisów, skonsultuj się z profesjonalnym doradcą prawnym lub podatkowym.