Reklama z influencerem: Jak uniknąć pułapek prawnych? Poradnik dla firm
Od kiedy social media zyskały na popularności, coraz częściej spotykamy się z reklamami na profilach influencerów. Zastanawiasz się, czy odpowiedzialność za reklamę tego typu ponosi sam influencer, czy zatrudniająca go firma? A może obie strony? Dowiedz się z naszego artykułu, jak uniknąć pułapek prawnych i prowadzić legalny influencer marketing.
Odpowiedzialność za reklamę – wprowadzenie do tematu
Współpraca z influencerami stała się jednym z kluczowych elementów strategii marketingowych wielu firm. Dzięki zasięgom i autorytetowi, influencerzy mogą skutecznie promować produkty i usługi. Jednak, jak każda forma reklamy, influencer marketing podlega regulacjom prawnym. Ignorowanie tych przepisów może prowadzić do poważnych konsekwencji finansowych i wizerunkowych.
Podstawy prawne – kluczowe akty prawne
Odpowiedzialność za reklamę w Polsce regulowana jest przez szereg aktów prawnych. Najważniejsze z nich to:
- Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji – definiuje, co stanowi czyn nieuczciwej konkurencji, w tym wprowadzające w błąd reklamy.
- Ustawa z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym – reguluje kwestie związane z reklamą wprowadzającą w błąd i agresywną.
- Ustawa z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne – dotyczy reklamy elektronicznej i spamu.
- Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych – reguluje kwestie związane z wykorzystaniem wizerunku i treści chronionych prawem autorskim.
- Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych – istotna w kontekście zbierania i przetwarzania danych w celach marketingowych. (Obecnie zastąpiona przez RODO)
- Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (RODO) – reguluje zasady przetwarzania danych osobowych, w tym w celach marketingowych.
Kto ponosi odpowiedzialność za reklamę – influencer czy firma?
Odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna i zależy od konkretnych okoliczności. Zasadniczo, odpowiedzialność może spoczywać zarówno na influencerze, jak i na firmie, która go zatrudnia. Kluczowe czynniki determinujące, kto odpowiada, to:
- Charakter umowy między firmą a influencerem – czy umowa precyzuje zakres odpowiedzialności?
- Stopień kontroli firmy nad treścią reklamy – czy firma narzuca treść, czy influencer ma dużą swobodę?
- Czy reklama jest zgodna z prawem i dobrymi obyczajami – czy nie wprowadza w błąd, nie jest dyskryminująca, itp.?
Odpowiedzialność influencera
Influencer ponosi odpowiedzialność za reklamę, jeśli:
- Reklama wprowadza w błąd odbiorców (np. poprzez niezgodne z prawdą informacje o produkcie).
- Reklama narusza prawa autorskie lub prawa do wizerunku.
- Reklama jest niezgodna z dobrymi obyczajami (np. zawiera treści obraźliwe lub dyskryminujące).
- Nie oznaczył treści sponsorowanych jako reklama.
Przykład: Influencerka X na swoim profilu promuje krem, twierdząc, że „usuwa zmarszczki w tydzień”. Jeśli nie ma na to dowodów naukowych, a krem nie spełnia obietnic, influencerka może ponieść odpowiedzialność za wprowadzenie w błąd konsumentów.
Odpowiedzialność firmy
Firma ponosi odpowiedzialność za reklamę, jeśli:
- Firma ma kontrolę nad treścią reklamy i akceptuje lub narzuca treści niezgodne z prawem.
- Firma nie informuje influencera o wymogach prawnych dotyczących reklamy.
- Firma zleca influencerowi działania, które są niezgodne z prawem (np. spam).
Przykład: Firma Y zleca influencerowi Z promocję suplementu diety, który nie posiada wymaganych atestów. W takim przypadku firma Y ponosi odpowiedzialność za wprowadzenie do obrotu produktu niespełniającego norm.
Jak uniknąć odpowiedzialności za reklamę – praktyczne wskazówki dla firm
Aby zminimalizować ryzyko prawne związane z influencer marketingiem, firmy powinny wdrożyć następujące działania:
- Dokładnie weryfikuj influencera. Sprawdź jego wiarygodność, reputację i dotychczasowe współprace.
- Sporządź szczegółową umowę. Umowa powinna precyzować zakres obowiązków influencera, zasady współpracy, odpowiedzialność za treści reklamowe oraz konsekwencje naruszenia umowy.
- Zapewnij influencerowi odpowiednie informacje. Przekaż influencerowi informacje o produkcie lub usłudze, wymogach prawnych dotyczących reklamy oraz zasadach etyki reklamowej.
- Kontroluj treść reklamy. Upewnij się, że treść reklamy jest zgodna z prawem, nie wprowadza w błąd i nie narusza praw osób trzecich.
- Wprowadź procedury monitoringu. Monitoruj działania influencera i reaguj na wszelkie nieprawidłowości.
- Oznaczaj reklamy jako materiały sponsorowane. Zadbaj o to, aby influencer wyraźnie oznaczał treści sponsorowane jako reklama (np. poprzez użycie hashtagów #reklama, #współpraca).
Najczęściej popełniane błędy we współpracy z influencerami
Firmy często popełniają błędy, które mogą prowadzić do problemów prawnych. Najczęstsze z nich to:
- Brak umowy lub nieprecyzyjna umowa z influencerem.
- Brak kontroli nad treścią reklamy.
- Ignorowanie wymogów prawnych dotyczących reklamy.
- Brak oznaczenia treści sponsorowanych jako reklama.
- Współpraca z influencerami o wątpliwej reputacji.
Praktyczna Checklista dla Przedsiębiorcy
Przed rozpoczęciem współpracy z influencerem, upewnij się, że:
- Masz pisemną umowę z influencerem.
- Umowa precyzuje zakres odpowiedzialności obu stron.
- Influencer zna wymogi prawne dotyczące reklamy.
- Kontrolujesz treść reklamy i akceptujesz ją przed publikacją.
- Reklama jest oznaczona jako materiał sponsorowany.
- Monitorujesz działania influencera.
Na co zwrócić szczególną uwagę?
Szczególną uwagę należy zwrócić na:
- Reklamę produktów skierowanych do dzieci i młodzieży – obowiązują tu szczególne regulacje.
- Reklamę produktów medycznych i suplementów diety – wymagane są specjalne atesty i zezwolenia.
- Reklamę alkoholu i wyrobów tytoniowych – obowiązują ograniczenia dotyczące formy i treści reklamy.
Podsumowanie
Współpraca z influencerami może być skutecznym narzędziem marketingowym, ale wymaga świadomości prawnej i odpowiedzialnego podejścia. Zarówno firmy, jak i influencerzy ponoszą odpowiedzialność za treści reklamowe i powinni dbać o to, aby reklama była zgodna z prawem, etyczna i nie wprowadzała w błąd konsumentów. Przestrzeganie powyższych wskazówek pozwoli uniknąć problemów prawnych i budować pozytywny wizerunek marki.
Pamiętaj, że niniejszy artykuł ma charakter wyłącznie informacyjny i nie stanowi porady prawnej. W celu uzyskania wiążącej interpretacji przepisów, skonsultuj się z profesjonalnym doradcą prawnym lub podatkowym.